Wielki Przeorat Orderu św. Stanisława w Szwajcarii

SERDECZNIE WITAMY

http://Sankt-Stanislaus-Orden-Schweiz.com

PRAEMIANDO INCITAT

post@sankt-stanislaus-orden-schweiz.com

Nr l

STATUT KRÓLEWSKIEGO ORDERU ŚWIĘTEGO STANISŁAWA

Z DNIA 7 MAJA 1765 ROKU

POSTANOWIENIE I OPISANIE KONDYCJI ORDERU S. STANISŁAWA

W IMIĘ PAŃSKIE AMEN

Na wieczną Pamiątkę

Stanisław August z Bożej Łaski król Polski, Wielki Książę Litewski, Ruski, Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Kijowski, Wołyński, Podolski, Podlaski Inflancki, Smoleński, Siewierski i Czerniechowski.

Wszem wobec i każdemu z osobna wiadomo czynimy, iż My z Rządzenia Najwyższej Opatrzności zgodnymi Obojga Narodów Głosami i podług przepisu Praw Rzeczypospolitej na Tron Królewski tego będąc wyniesieni, do troskliwego około powszechnego dobra starania wielce skuteczną pomocą być sądzimy, aby cnota pobożnych i Ojczyźnie zasłużonych ludzi Nam dobrze zalecona, sprawiedliwy najprzód wzgląd znajdowała, a potem Ich także zasługi jakowym publicznym łaski Naszej Królewskiej zaszczytem ozdobiona była, i żeby się przez takowy sposób wszyscy do chwalebnego w dobrym naśladowania, i do najcelniejszych dla Rzeczypospolitej i ku Nam czynności zachęcali, Order Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika, Naszego na Chrzcie, i całego Królestwa osobliwego Patrona i Obrońcy, tak na wiekopomny wdzięczności dowód, za tak znakomite łaski i wstawienia się Jego za Nami do Boga, jako i na większedla Królestwa i Poddanych Naszych zjednanie od Niego pomocy, postanowić umyśliliśmy, jakoż mocą niniejszego Opisu postanawiamy, i ustawami niżej wyrażonymi, które się jako najściślej zachowaćpowinny, określony i utwierdzony mieć chcemy.

Ostatni Król Polski Stanisław August Poniatowski w stroju koronacyjnym

Imo.

Order najprzód ten, będzie takowy: Na czerwonej wstędze morowej z białymi brzegami, na lewy bok z ramienia prawego przepasany ma być Krzyż ośmiorogi, czerwonym szmelcem powleczony, między promieniami cztery orły białe mający, a we środku Obraz S. Stanisława, a na drugiej zaś stronie Cyfra, Imię Nasze, jako. Fundatora Orderu, wyrażać będzie. Gwiazda tego Orderu na lewym boku do suwnicy przyszyta, w pośrodku mieć będzie cyrkuł z tym napisem: Praemiando Incitat a wewnątrz tego napisu laur zielony otaczający. Cyfrę Fundatora Orderu. Co wszystko dla lepszego objaśnienia, a tym samym zachowania tu odmalować kazaliśmy.

2do.

Kawalerów liczba stu przewyższać nie będzie, oprócz Króla, Kawalerów Orderu Orła Białego i cudzoziemców, którzy by osobliwie byli Nam zaleceni, albo jeżeliby byli w Służbie Wojskowej, żeby mieli Rangę Generała Majora przynajmniej.

3tio.

Na urodzenie Szlachetne Kawalerów tak z Korony, jako i z Litwy pilny wzgląd i baczenie damy. Dlatego żadnego Orderem tym ozdobić nie chcemy, który by wprzód wywodu Szlachectwa swego czterema herbami ze strony Ojca i czterema herbami ze strony Matki, przed jednym z Pieczętarzów Naszych Koronnych, lub Wielkiego Księstwa Litewskiego, nie uczynił i o takowym uczynionym wywodzie świadectwa w pełnej dokładności, to jest przez tegoż Pieczętarza, któryby Dokument wywodu widział, przed Nami nie pokazał, albo kiedy Nam się tak zdawać będzie, listu pozwalającego uczynienia tego w dalszym czasie od Nas nie otrzymał.

4to.

Pierwszeństwo w rozrządzeniu tym Orderem, póki nam Bóg życia pozwoli, sobie zachowujemy, po śmierci zaś Naszej, do Najjaśniejszych Następców, Królów Polskich, wolnie obranych - będzie należeć.

5to.

Przyzwoity temu Orderowi strój, który od Nas będzie przepisany, jako też i znaczniejsze inne Orderu ozdoby w dzień Świętego Stanisława, i we dni corocznego obchodzenia odprawionej Elekcji, Koronacji i Narodzenia Naszego, i Najjaśniejszych po tym Następców Naszych, każdy Kawaler Orderu tego, na ten czas przy boku Naszym, lub na miejscu gdzie My się znajdować będziemy, przytomny nosić będzie powinien, a który by tego zaniedbał, oprócz że od każdego z współ kawalerów napomniany być może i powinien, Czerwony Złoty jeden za to, na ubogich, w ręce Jałmużnika złoży.

6to.

Jeden z Prałatów świeckich, który także Kawalerem Orderu tego ma być, Urzędem Jałmużnika, oraz Sekretarza będzie zaszczycony. Jegowinności będą funkcje Kościelne przed zgromadzonymi Kawalerami prawiąc, protokół, albo Regestr wszystkich kawalerów według powołania pisanych, i tak dochodu, jako i expensy pieniędzy od kawalerów lżonych w Regestrach pisać i z nich co rok w czasie poprzedzającym vięto Orderu, przed dwoma Kawalerami Orderowymi, a od Nas do tego oznaczonymi - rachunek zdawać.

7mo.

Po zejściu z tego życia którego z Kawalerów Orderu, do Sukcesorów go będzie należało o śmierci Jego Jałmużnikowi donieść, dla zalecenia Współbraciom zbawiennej pomocy za duszę Jego, Order zaś wspomniani ukcesorowi w przeciągu trzech miesięcy w ręce nasze odesłać mają.

8vo.

Porządek miejsc podczas zgromadzenia Kawalerów (jeżeliby takie były), i gdy na publicznych Funkcjach Kościelnych z Ustawy przypisanych nąjdować się będą, nie uważając i na Godność Senatorską, lub większe Urzędy Koronne i Litewskie, podług starszeństwa otrzymanego Orderu, zachowany ma być.

9no.

Dzień solenny tego Orderu ósmy miesiąca maja, jako Dzień Uroczysty Świętego Stanisława - Biskupa i Męczennika, Królestwa Polskiego Patrona - na zawsze naznaczamy.

10mo.

W tę uroczystość Świętego Stanisława, jeden z Wielebnych Księży Biskupów z liczby-także Kawalerów Orderu tego, na ten czas będących, a jeżeliby z tych żadąego nie było, Wielebny Biskup Poznański, lub w niebytności Jego, pierwszy w Godności Biskup, lub Prałat, żeby Mszą Świętą z kolektą o Duchu Świętym i z kazaniem podczas niej, do tego święta i okoliczności Dnia Orderowego przystosowanym w Kościele Księży Misjonarzy na Krakowskim Przedmieściu śpiewał, postanawiamy której Król pod baldachimem umyślnie na to przysposobionym i wszyscy Kawalerowie Orderu w Warszawie obecni słuchać będą. Przy krześle Królewskim ma być stół przykryty kobiercem bogatym, na którym tyle Orderów położą, ile ma być nowo przyjętych kawalerów.

11mo.

Przy tym stole stać będzie Jałmużnik i jednocześnie Sekretarz Orderu, który na przyzwoitej złotej tacy, Ordery jeden po drugim Królowi do rąk podawać ma.

12mo.

Po Mszy skończonej, jeden z Pieczętarzy Koronnych, kawalerów mających odbierać Order do przyjęcia Jego, w te słowa ojczystym językiem wezwie: „Jego Królewska Mość Pan Nasz Miłościwy równo pragnąc i przeszłe zasługi zaszczycić i do przyszłych zachęcać, wzywa N.N. -których ma wolę ozdobić Orderem Świętego Stanisława, za przyrzeczeniem od nich dotrzymania obowiązków następujących. Sekretarz zaś Orderu, niżej wyrażone powinności zaraz przeczyta.

1mo.    Aby    Kawalerowie    wierność   i    życzliwość    ku   Królowi i Rzeczpospolitej do śmierci nienaruszoną zachowali.

2do. Aby  ubogich  według sposobności  wspomagali,   i niewinnie uciśnionych według możności swą wspierali pomocą.

 3io.Aby w czasie odbierania Orderu dwadzieścia i pięć Czerwonych Złotych - co rok zaś Czerwone Złote cztery, na publiczny Szpital Dzieciątka JEZUS w tym mieście zostający, i dwa Czerwone Złote na Kancelarię, każdy z kawalerów Orderu tego do rąk Jałmużnika oddał, a kawalerowie Orderu tego Polacy, jeszcze oprócz tego, na Mszę i zbawienny ratunek Współbraci, w oktawę Wszystkich Świętych, w dzień, który Nam się zdawać będzie, odprawić się mającą, co rok jeden Czerwony Złoty u tegoż Jałmużnika złożą.

4to.Gdy który z kawalerów Orderu, z tego zejdzie życia, każdy z kawalerów Polaków za zmarłego Brata starać się będzie, żeby trzydzieści Mszy odprawione były i sami za duszę Jego modlić się nie omieszkają.

5to.Aby żaden z Kawalerów inszego Orderu bez przyzwolenia Króla nie przyjmował i nie nosił - pod wymazaniem z Regestru Kawalerów. A odtąd do Polskich Orderów żaden Polak przypuszczany nie będzie, któryby bez pozwolenia Królewskiego Order Cudzoziemski przyjąłaz przeczyta.

Królewski miecz ceremonialny

Przystępujący na ostatek do Tronu Królewskiego kawalerowie, gdy wyrzekną te słowa „Przyrzekam Kawalerskim Słowem dotrzymanie tych punktów dopiero przeczytanych" - każdy z nich przez Jałmużnika Nominowany, jeden po drugim klęknie na kolano lewe przed Królem, który z nich każdemu sposobem wyżej wyrażonym Krzyż przewiesi i Onego szpadą golą ramienia dotknąwszy, w policzek pocałuje. Kawaler zaś Króla w rękę i od Tronu odstąpi.

Na co dla lepszej wiary niniejszy Instrument Postanowienia tego Orderu Kawalerów Świętego Stanisława, co do wszystkich punktów i opisu, od wszystkich kawalerów wiernie zachować się mającego, ręką naszą podpisaliśmy i Pieczęć Dyplomatyczną przycisnąć rozkazaliśmy.

Dnia w Warszawie, Dnia 7. miesiąca maja, Roku Pańskiego MDCCLXV. Panowania zaś Naszego Roku Pierwszego.